Ziekte oorzaken in TCM

Gepubliceerd op 17 november 2021 om 10:24

Er zijn in de Chinese geneeskunde 3 ziekteoorzaken:

  • Externe oorzaken: de Klimaten ofwel Externe Pathogene Factoren ( EPF)
  • Interne oorzaken: emoties, zoals woede, vreugde, zorgen maken, overdenken, droefheid, angst emotionele shock. Iedereen ervaart wel eens deze emoties, wanneer deze echter langdurig aanhouden of te hevig zijn is het een aanslag op het lichaam.
  • Overige oorzaken: zoals zwakke constitutie, overspanning, overmatige- of gebrek aan seksualiteit, slechte voeding, trauma, straling, parasieten en vergiftiging.

De klimaten:

Dit zijn de factoren, de ziekmakers, die van buitenaf ons lichaam binnendringen. Bacteriën en virussen zijn voor ons als westerse mensen uit gezien belangrijke ziekmakers. Vanuit de Chinese geneeswijze gezien bestaan er ook andere ziekmakers, de Externe Pathogene Factoren die ons lichaam binnen kunnen komen. Deze ziekmakers zijn niet stoffelijk, terwijl bacteriën en virussen dit wel zijn.

De ziekteverschijnselen die deze externe pathogene factoren veroorzaken, hebben gelijkenissen met verschijnselen in de natuur. Deze factoren worden ingedeeld in categorieën:

Wind:

Iedereen kent het fenomeen tocht waar je een stijve nek van kunt krijgen. Er is dan sprake van het binnendringen van de Externe Pathogene Factor Wind. Ons beschermende systeem is dan niet sterk genoeg om Wind buiten te houden. Het specifieke van Wind in het lichaam is, dat pijn zich vaak verplaatst in het lichaam, eerst zit het hier en dan weer daar. Schokjes en trillingen in het lichaam zijn een uiting van Wind. Vergelijk maar eens een boom waarvan de trillende bladeren in beweging gebracht worden door Wind. Jeuk is ook een Wind aandoening.

Koude:

Als we langdurig in een koude omgeving verblijven, dan kan EPF Koude binnendringen. Er ontstaat een doffe, gefixeerde pijn. Vergelijk maar de dove, pijnlijke vingers als je sneeuwballen gegooid hebt of als je je handschoenen vergeten bent in de winter. Kenmerkend is voor koude in het lichaam dat er sprake is van stijfheid en pijn, vaak aan een gewricht. Ook is er een hekel aan Koude. Koude kan ook binnendringen in de Blaas via de voeten, je kunt dan een Blaasontsteking krijgen. Koude kan de Maag aanvallen, dan ervaar je buikpijn en moet je braken. Wanneer Koude de darmen aanvalt, bijvoorbeeld als je een ijsje eet, kan het zijn dat je plotseling buikpijn krijgt en acuut diarree hebt.

Hitte:

Ziekteverschijnselen die te maken hebben met een verhoogde temperatuur, bijvoorbeeld koorts of het altijd warm hebben, kunnen vallen onder de EPF Hitte. Dat kan gebeuren als je veel in een hete omgeving werkt, zoals bakkers. Koorts is ook een Hitte-reactie. Het lichaam wil afvalstoffen kwijt, wanneer dit niet kan doordat er blokkades zijn, dan ontstaat er Hitte. Ook Pikante, hete kruiden kunnen aanleiding geven tot Hitte in het lichaam. Uitingen van Hitte zijn oa. dorst, transpiratie, hoofdpijn en een snelle polsslag.

Wanneer een klacht zich uit met Hitte, bijvoorbeeld een gezwollen, dikke, rode knie die warm aanvoelt, dan valt dat onder de uiting Hitte. Vaak is dan in dit geval niet de externe Hitte de oorzaak van de klacht, maar de Interne Hitte. Deze interne Hitte wordt dan veroorzaakt door een gestagneerde doorstroming van Qi, Damp is vaak de veroorzaker hiervan. Damp is het neerslaan van vocht in het lichaam, meestal omdat het omzettingssysteem van de Milt onvoldoende werkt. Door deze damp kan de Qi en Bloed onvoldoende circuleren en zorgt dan voor ophoping en verminderde af-en doorvoer. Op een gegeven moment zorgt dat voor de Hitte (zie mijn blog over damp)

Droogte:

De EPF Droogte komt in ons vochtige klimaat niet veel voor.  We kunnen wel uitingen zien van Droogte in het lichaam bij bijvoorbeeld eczeem, een droge keel, droge neus, een droge hoest ed. Dit heeft vaak te maken dat de vochthuishouding, de bevochtiging in het lichaam niet goed plaats vindt.

Damp/vocht:

Leven en/of werken in een vochtige omgeving kan aanleiding geven tot het binnendringen van de EPF Damp. In ons klimaat, dichtbij de zee, kunnen wij daar eenvoudig mee te maken krijgen. Damp heeft een verwantschap met mist, wat ondoorzichtig is, vaag, niet transparant. Troebele vloeistoffen vallen onder Damp.  Vloeistoffen moeten zorgen voor een bevochtiging van weefsels, huid en slijmvliezen. Als deze vloeistoffen indikken, ontstaat er Damp, dit kan zorgen voor een ziekmakende situatie, want door Damp kan Qi en Bloed niet meer vrij stromen. ( zie mijn blog over Damp en Slijm).  Er ontstaat een zwaar gevoel in het lichaam, zware ledematen, een doffe spierpijn, soms met zwelling. Hoofdpijn veroorzaakt door Damp voelt aan als een zware, drukkende band om het hoofd. Huidziektes met blaasjes wijzen op een damp probleem, evenals vaginale afscheiding. Voeding kan eveneens dampvormend zijn.

Combinaties zijn ook mogelijk

Wat vaak voorkomt is, Wind Koude. Je hebt dan symptomen van Wind en van Koude. Dit kennen we als verkoudheid.

Damp-Hitte komt ook regelmatig voor. Je hebt in het lichaam dan verschijnselen van Damp, een zwaar gevoel met of zonder afscheidingen, zoals zweren, geel snot, branderige slijmerige diarree. De afscheidingen zijn dan vaak geel, bijvoorbeeld bij acné of zweren. Mensen met Damp Hitte problematiek hebben het vaak warm, of hebben gezwollen rode gewrichten of ontstekingen. Dit is de uiting van de Hitte.

Wanneer 3 Externe Pathogene factoren tegelijk gezien worden, spreekt men van “Bi-syndromen”. Wind-Damp-Koude en Wind-Damp-Hitte zijn een paar van die combinaties. Dit zien we doorgaans bij reumatische aandoeningen, zoals reuma, jicht en fibromyalgie. Deze 3 Externe Pathogene Factoren zijn dan sterk aanwezig. Het lichaam is niet in staat ze buiten te houden.

In dit geval zijn de Externe Pathogene Factoren vaak in verschillende verhoudingen aanwezig. De ene keer treedt Damp op de voorgrond, de andere keer meer de Hitte of Wind. Belangrijk is om deze EPF’s te verwijderen uit het lichaam. Pas dan kan het lichaam versterkt worden. Vaak zijn shiatsu of acupunctuur onvoldoende. Ik gebruik hier verschillende op het individu gerichte kruidenformules. Daarnaast is aanpassing van de voeding erg belangrijk.

Bronnen:

 

 »